W KRĘGU TRADYCJI - CERAMIKA SIWA
Dlaczego ceramika siwa….Ceramika siwa, zwana też czarną, uzyskiwana jest przy wykorzystywaniu jednej z najstarszych, znanych od starożytności technologii wypalania naczyń glinianych w piecach ziemnych bez dostępu powietrza.
Wyparta już w średniowieczu z miejskich pracowni garncarskich przez wyżej cenioną ceramikę szkliwioną, przetrwała w wiejskich i małomiasteczkowych pracowniach garncarskich do połowy XX wieku przede wszystkim w krajach Europy Środkowej i Wschodniej.
|
Jej tradycje kontynuowane są w nielicznych pracowniach garncarskich z myślą o odbiory miejskim, kupującym naczynia siwione do zdobienia mieszkań i kolekcjonerów sztuki ludowej.
W Polsce swój renesans ceramika siwa przeżyła w latach 60. i 70. XX wieku, po wygaśnięciu na wsi zapotrzebowania na wyroby ceramiczne. W tym okresie cieszyła się dużym zainteresowaniem odbiorców miejskich, którzy nabywali siwione dzbany, gary, donice i misy do celów zdobniczych i użytkowych. Zainteresowanie nowego odbiorcy wyrobami wiejskich pracowni garncarskich uchroniło wiele z nich przed upadkiem.
W kolejnych latach zainteresowanie wyrobami garncarskimi wyraźnie zmalało. Obecnie na nowo garncarze próbują odbudować wizerunek ceramiki siwej, jako elementu zdobniczego nie tylko wzbogacającego w naturalny sposób wnętrza o wystroju rustykalnym, ale też znakomicie komponującego się we wnętrzach nowoczesnych.
Ośrodek garncarski w Czarnej Wsi Kościelnej jest ostatnim w Polsce skupiskiem warsztatów, w których nieprzerwanie od XVIII wieku kontynuowane są tradycje ceramiki siwej oraz doskonałym miejscem do spotkań garncarzy, dla których bliska jest idea zachowania tej unikalnej technologii i jej promocji.
|
Międzynarodowy Plener Garncarski Ceramiki Siwej w Czarnej Wsi Kościelnej jest jedynym w Polsce plenerem garncarskim, na którym spotkają się garncarze kultywujący tradycje ludowej ceramiki siwej. Odbywa się on w pracowniach garncarskich Jana Kudrewicza, Mirosława i Pawła Piechowskich.
Swoją wiedzą i doświadczeniem plener wspierają też nestorzy rodów garncarskich: Bolesław Piechowski, Adam Piechowski, Stanisław Mosiej oraz garncarze: Jan Piechowski, Piotr Nycz i Wojciech Maculewicz. Po raz pierwszy Międzynarodowy Plener Ceramiki Siwej zorganizowany został w 2012 roku, przez Centrum Rękodzieła Ludowego w Niemczynie we współpracy merytorycznej z Działem Etnografii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Pierwszy plener był udaną próbą sprawdzenia formuły imprezy. Dał też możliwość „policzenia się” środowiska garncarskiego kultywującego tradycje garncarstwa ludowego w Polsce, na Litwie i Białorusi.
W 2013 r. na warsztatach dodatkowo gościli twórcy ceramiki siwej z Ukrainy i Łotwy. Impreza stwarza nowe możliwości wzajemnego poznania się i konsolidacji środowisk garncarskich z różnych krajów. Służy też garncarzom w odkrywaniu nowych możliwości współdziałania ponad granicami, wymianie doświadczeń zawodowych, wymianie artystycznej.
Misją Międzynarodowych Plenerów Garncarskich Ceramiki Siwej w Czarnej Wsi Kościelnej jest zachowanie unikalnej technologii, kultywowanie lokalnych tradycji wzorniczych i zdobniczych, oraz utrzymanie i rozwijanie zbytu na wytwarzane tradycyjne formy naczyń.
|
Spotkania plenerowe to czas dyskusji, spotkań studialnych w etnograficznych magazynach muzealnych gdzie garncarze poznają dorobek podlaskich pracowni garncarskich, analizy zapisów filmów archiwalnych poświęconych garncarstwu, wymiany doświadczeń z zakresu przygotowania gliny, toczenia naczyń i ich wypału. To również czas prac warsztatowych w trakcie których, garncarze doskonalą kształty tradycyjnych naczyń i gładzonych zdobień.
Doskonałą bazę organizacyjną, wystawienniczą i noclegową do organizowania plenerów stanowi Centrum Rękodzieła Ludowego w Niemczenie, uruchomione staraniem władz Gminy w Czarnej Białostockiej w budynku starej wiejskiej szkoły który, na co dzień wspiera i promuje pracownie garncarskie i łyżkarskie leżące na Szlaku Rękodzieła Ludowego Podlasia zaprojektowanym w 1994r. przez Dział Etnografii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.
Koordynator pleneru
Realizowanego w ramach projektu „ W kręgu tradycji –ceramika siwa” - Anna Stefańczuk Założenia programowe pleneru
- Wojciech Kowalczuk (Dział Etnografii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku) |